Thanh long
Thanh long (rồng xanh) là quả mang ý nghĩa cát tường và thịnh vượng. Cây Thanh long trong nhà vào ngày xuân mang đến phú quý, sức khỏe và vận may cho gia đình. Thanh long là món quà độc đáo ý nghĩa mọi người tặng nhau khi xuân về để nói thay cho lời chúc an khang.
Thanh long một loài cây được trồng chủ yếu để lấy quả và cũng là tên của một vài chi của họ xương rồng. Thanh Long là loài thực vật bản địa tại Mexico, các nước Trung Mỹ và Nam Mỹ. Hiện nay, loài cây này cũng được trồng ở các nước trong khu vực Đông Nam Á như Việt Nam, Malaysia, Thái Lan, Philippines, Indonesia (đặc biệt là ở miền tây đảo Java); miền nam Trung Quốc, Đài Loan và một số khu vực khác.
Tên khoa học:
Quả của thanh long có ba loại, tất cả đều có vỏ giống như da và có một chút lá. Chúng có tên gọi khoa học như sau:
- Hylocereus undatus thuộc chi Hylocereus, ruột trắng với vỏ hồng hay đỏ.
- Hylocereus polyrhizus thuộc chi Hylocereus, ruột đỏ với vỏ hồng hay đỏ.
- Hylocereus megalanthus, trước đây được coi là thuộc chi Selenicereus, ruột trắng với vỏ vàng.
Thanh long ruột trắng và thanh long ruột đỏ
Thanh long ruột đỏ
Thanh long ruột trắng vỏ vàng
Các hạt giống như hạt vừng đen nằm lẫn lộn trong ruột. Lớp cùi thịt trong ruột thường được ăn ở dạng quả tươi, có mùi vị thơm dịu, ngọt vừa phải và ít cung cấp calo. Hương vị của nó đôi khi giống như hương vị của quả kiwi (Actinidia deliciosa). Quả có thể chế biến thành nước quả hay rượu vang; hoa có thể ăn được hay ngâm vào nước giống như chè. Mặc dù các hạt bé tí xíu của chúng được ăn cùng với thịt của ruột quả nhưng chúng không bị tiêu hóa.
Trồng tại Việt Nam:
Loại ruột đỏ, vỏ hồng lấy giống từ Đài Loan năm 1988, hiện nay mới trồng thử nghiệm tại Lạng Sơn và Phủ Quỳ (tỉnh Nghệ An). Loại ruột trắng vỏ hồng hay đỏ được trồng rộng rãi ở các tỉnh như Bình Thuận, Long An, Tiền Giang v.v.
Lợi ích với sức khỏe:
Thanh long là loại quả có nhiều lợi ích đối với sức khỏe con người, giúp cân bằng lượng đường trong máu, bảo vệ sức khỏe răng miệng, ngừa bệnh ung thư ruột kết, giảm cholesterol trong máu… Một số bài thuốc dân gian, dùng thanh long để chữa lành vết thương, ngừa chảy máu, tạo cảm giác ngon miệng, giảm cân, cải thiện trí nhớ và chữa bệnh phụ nữ. Thanh long chứa khoảng 90% là nước nên ăn thanh long giúp giảm cơn khát nhanh.
Trong thanh long chứa nhiều chất kháng oxy hóa nên có thể ngăn chặn các gốc tự do và bảo vệ sức khỏe cơ thể. Ăn thanh long còn giúp trừ bệnh ho và suyễn. Nhờ chứa nhiều vitamin C nên nó có thể chữa lành các vết thâm tím trên da và tăng cường sức khỏe của hệ miễn dịch rất tốt. Thanh long là bài thuốc làm khỏe xương và răng nhờ lượng phốt pho và calci dồi dào. Thành phần chất xơ chứa trong trái thanh long cũng rất cao so với các loại trái cây khác, bao gồm cả 2 loại chất xơ không hòa tan (cellulose) và chất xơ hòa tan (pectin) giúp điều hòa hoạt động của hệ tiêu hóa, làm giảm các chất nguy hiểm đối với cơ thể như: các chất béo, cholesterol, các độc chất khác…
Đẹp hơn nhờ thanh long
Đặc biệt, thanh long còn có thành phần dinh dưỡng phù hợp nhất cho việc giữ gìn dáng vóc và sắc đẹp của phụ nữ. Mỗi 100g thanh long chỉ cung cấp 40kcalo với hàm lượng nước cao giúp giữ ẩm cho làn da, giúp da mịn màng.
Nên chọn thanh long có màu tươi sáng, vỏ trái bóng, có màu đỏ sậm và mỏng. Nếu chọn trái sờ thấy mềm tay là thanh long chín. Thanh long bảo quản trong tủ lạnh có độ ẩm cao có thể dự trữ trong khoảng hơn một tháng. Tuy nhiên, khi bảo quản tủ lạnh vỏ của nó sẽ dần mỏng đi do phần nước ở vỏ đã thấm dần vào phần thịt của trái và làm cho vị ngọt của thanh long cũng bớt đi. Vì lý do này mà thanh long mới hái luôn có hương vị thơm ngon hơn khi được bảo quản trong tủ lạnh và cũng dễ bị úng nước hơn.
Thanh long dùng làm cây cảnh dịp Tết
Xem thêm: Các loại cây ngày Tết
Ý nghĩa may mắn:
Thanh Long ngày nay không còn lạ gì với nhiều người bởi đây là loại cây có tên đứng đầu tứ linh, cho nên rất được người nhiều dùng, vì cho rằng năm mới sẽ có vua đến nhà, là điều may mắn đến nhà.
Cây Thanh long bán trong dịp Tết Nguyên Đán
Cây Thanh long bán trong dịp Tết Nguyên Đán
Cây Thanh long bán trong dịp Tết Nguyên Đán
Cây Thanh long bán trong dịp Tết Nguyên Đán
Xem thêm: Các loại cây ngày Tết
Trồng và chăm sóc cây thanh long
Xử lý ra hoa trái vụ
Thời điểm xử lý từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 2 dương lịch, với tuổi cây từ 4-5 tuổi trở lên. Sử dụng điện lưới hoặc máy nổ, công suất điện cần phải ổn định và bóng đèn tròn 75 W hoặc 100 W. Khoảng cách từ bóng đèn đến tán cây từ 0,5–1 m. Thời gian chiếu sáng ban đêm: từ 4-8 giờ. Thời gian chiếu sáng theo đợt: đầu vụ và cuối vụ khoảng 10 - 12 đêm. Giữa vụ (tết) khoảng 15 đêm. Có thể bón thêm phân NPK cho cây.
Bón phân cho thanh long trái vụ:
1. Trước thắp đèn 20-30 ngày xịt phân bón lá có tỷ lệ NPK là 33:11:11 (Tức là có tỷ lệ N = 33%; P2O5 = 11% và K2O = 11%).
2. Trước thắp đèn 10 ngày xịt phân bón lá NPK = 10:60:10 (1 lần). Sau 5 ngày thì xịt loại 6:30:30 (2 lần).
3. Ngay sau khi lặt bỏ hoa, xịt ngay SIÊU CANXI, giúp mau lành vết thương, lỗ trái nhỏ và bảo vệ 3 tai dầu trái.
4. 10 ngày dầu sau khi trái hình thành phun COMBI.GA3, phun 2 lần, cách nhau 5 ngày.
5. Giai doạn sau 10 ngày, trái lớn rất nhanh cả về kích thước lẫn chất lượng, phun liên tục 2-3 lần KPT "Siêu To Trái THANH LONG", 5-7ngày phun 1 lần.
6. Chú ý: nếu bị lem trái, phun ngay 7-5-44+TE
Sử dụng phân bón lá Humamix trên thanh long trái vụ:
Trước khi thắp đèn 1 ngày, xịt Humamix (6:30:30) (30 ml/bình loại 8 lít và xịt 2 lần, lần sau cách lần đầu 7 ngày). Sau thụ phấn 3 ngày, xịt Humamix (30:10:10) (30 ml/bình loại 8 lít và xịt 2 lần, lần sau cách lần đầu 5 ngày). Trước khi thu hoạch 3 tuần, xịt Humamix (12:0:30:4 Ca) (30 ml/bình loại 8 lít và xịt 2 lần, mỗi lần cách nhau 5 ngày. Chú ý xịt ướt đều trên tán cây vào lúc 9-10 giờ sáng.
Ngoài ra còn có một biện pháp khác dành cho những hộ gia đình không có vốn đầu tư nhưng Thanh long làm ra không có giá bằng Thanh long chông đèn đó là sử dung hỗn hợp dinh dưỡng VSL-1 chấm vào mắt trên cây thanh long để kích thích ra hoa vào thời điểm mà mong muốn.Do Công ty giống cây ăn quả Đồng Nai (VACDONA)nghiên cứu.Phương pháp này rất đơn giản, áp dụng quy trình chăm sóc, bón phân và phun dung dịch VSL-2 kết hợp ni-tơ rát ka-li để kích thích mắt thanh long nở to đồng đều, sau đó bóc mắt và lựa chọn mắt có khả năng nở hoa để chấm hỗn hợp dinh dưỡng VSL-1 vào. Nếu điều kiện thời tiết thuận lợi, chỉ ba ngày sau cây đã nhú nụ và nở hoa sau khoảng 22 ngày. Tuy nhiên, để thanh long ra hoa, đậu quả và có hình dáng quả đẹp cần phải biết kỹ thuật bóc mắt và chấm hỗn hợp dinh dưỡng đúng thời kỳ cây có khả năng tập trung dinh dưỡng ra hoa, kết quả. Hỗn hợp dinh dưỡng VSL-1 đã được Hội đồng khoa học (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) công nhận là loại phân bón có chất kích thích sinh trưởng cây trồng ra hoa năm 2002, nhưng đến nay mới triển khai được trên một số hộ nông dân các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận, Đồng Nai và Long An...
Hiện nay Công ty VACDONA đang cùng một số hộ trồng thanh long nghiên cứu để pha chế hỗn hợp cho phù hợp mỗi mùa vụ và điều kiện khí hậu ở mỗi vùng để đạt năng suất, sản lượng cao nhất. Đây thật sự là một giải pháp giúp bà con nông dân muốn có sản phẩm thanh long thu hoạch trái vụ theo ý muốn để tiêu thụ dịp lễ tết hay thu hoạch theo ý muốn phục vụ xuất khẩu. Chất lượng quả xử lý theo phương pháp này có màu sắc đẹp, độ ngọt cao hơn, cây thanh long khỏe vì được bổ sung thêm dinh dưỡng sau mỗi lần xử lý.
Phòng trừ sâu bệnh
Một số côn trùng và bệnh hại phổ biến trên thanh long như sau:
1. Kiến: cắn, đục khoét hom, cành non, tai lá, gây tổn thương vỏ trái làm mất giá trị thương phẩm. Dùng Basudin 10H rải quanh gốc cây, dùng Basudin 50ND Supracide phun xịt trên cành tại các vùng bị gây hại.
2. Rầy mềm: Có nhiều loại gây hại trên hoa và trái thanh long, chúng chích hút nhựa để lại vết chích nhỏ trên trái làm trái khi chin bị mất màu đỏ tự nhiên, mất giá trị xuất khẩu. Phun Lannate, Cyrux… nồng độ theo khuyến cáo trên nhãn thuốc.
3. Ruồi đục trái: Gồm nhiều loài nhưng phổ biến gây hại trên hoa và trái. Dùng thuốc bẫy ruồi như Vizubon, đặt 3-5 bẫy/1.000 trụ, đặt rải rác trong vườn thanh long.
4. Bệnh thối đầu cành: Do các loài nấm thuộc chi Alternaria làm ngọn chuyển màu vàng sau đó bị thối. Dùng Rovral 2 lần liên tiếp cách nhau 1 tuần.
5. Bệnh đốm nâu thân cành: Do nấm Gloeosporium agaves đốm tròn như mắt cua, nếu tập trung kéo dài thành vệt trên cành.
6. Bệnh nám cánh: Do nấm Macssonina agaves. Trên thân cành có một lớp màng mỏng màu xám tro, nhám.
Phòng trừ:
Vệ sinh đồng ruộng. Chống úng, chống hạn cho cây. Phun Rovral hoặc Anvil 5SC phối hợp với chất dính.
Ngoài ra còn một số bệnh sinh lý như rụng nụ do quá nhiều hoặc phân bón không đầy đủ, mất cân đối, hiên tượng nứt vỏ do thời tiết khô hạn sau đó mưa nhiều làm ruột quả phát triển mạnh hoặc teo trái lâu ngày. Phải kiểm soát không để bị khô hạn.
Tên khoa học:
Quả của thanh long có ba loại, tất cả đều có vỏ giống như da và có một chút lá. Chúng có tên gọi khoa học như sau:
- Hylocereus undatus thuộc chi Hylocereus, ruột trắng với vỏ hồng hay đỏ.
- Hylocereus polyrhizus thuộc chi Hylocereus, ruột đỏ với vỏ hồng hay đỏ.
- Hylocereus megalanthus, trước đây được coi là thuộc chi Selenicereus, ruột trắng với vỏ vàng.
Thanh long ruột trắng và thanh long ruột đỏ
Thanh long ruột đỏ
Thanh long ruột trắng vỏ vàng
Các hạt giống như hạt vừng đen nằm lẫn lộn trong ruột. Lớp cùi thịt trong ruột thường được ăn ở dạng quả tươi, có mùi vị thơm dịu, ngọt vừa phải và ít cung cấp calo. Hương vị của nó đôi khi giống như hương vị của quả kiwi (Actinidia deliciosa). Quả có thể chế biến thành nước quả hay rượu vang; hoa có thể ăn được hay ngâm vào nước giống như chè. Mặc dù các hạt bé tí xíu của chúng được ăn cùng với thịt của ruột quả nhưng chúng không bị tiêu hóa.
Trồng tại Việt Nam:
Loại ruột đỏ, vỏ hồng lấy giống từ Đài Loan năm 1988, hiện nay mới trồng thử nghiệm tại Lạng Sơn và Phủ Quỳ (tỉnh Nghệ An). Loại ruột trắng vỏ hồng hay đỏ được trồng rộng rãi ở các tỉnh như Bình Thuận, Long An, Tiền Giang v.v.
Lợi ích với sức khỏe:
Thanh long là loại quả có nhiều lợi ích đối với sức khỏe con người, giúp cân bằng lượng đường trong máu, bảo vệ sức khỏe răng miệng, ngừa bệnh ung thư ruột kết, giảm cholesterol trong máu… Một số bài thuốc dân gian, dùng thanh long để chữa lành vết thương, ngừa chảy máu, tạo cảm giác ngon miệng, giảm cân, cải thiện trí nhớ và chữa bệnh phụ nữ. Thanh long chứa khoảng 90% là nước nên ăn thanh long giúp giảm cơn khát nhanh.
Trong thanh long chứa nhiều chất kháng oxy hóa nên có thể ngăn chặn các gốc tự do và bảo vệ sức khỏe cơ thể. Ăn thanh long còn giúp trừ bệnh ho và suyễn. Nhờ chứa nhiều vitamin C nên nó có thể chữa lành các vết thâm tím trên da và tăng cường sức khỏe của hệ miễn dịch rất tốt. Thanh long là bài thuốc làm khỏe xương và răng nhờ lượng phốt pho và calci dồi dào. Thành phần chất xơ chứa trong trái thanh long cũng rất cao so với các loại trái cây khác, bao gồm cả 2 loại chất xơ không hòa tan (cellulose) và chất xơ hòa tan (pectin) giúp điều hòa hoạt động của hệ tiêu hóa, làm giảm các chất nguy hiểm đối với cơ thể như: các chất béo, cholesterol, các độc chất khác…
Đẹp hơn nhờ thanh long
Đặc biệt, thanh long còn có thành phần dinh dưỡng phù hợp nhất cho việc giữ gìn dáng vóc và sắc đẹp của phụ nữ. Mỗi 100g thanh long chỉ cung cấp 40kcalo với hàm lượng nước cao giúp giữ ẩm cho làn da, giúp da mịn màng.
Nên chọn thanh long có màu tươi sáng, vỏ trái bóng, có màu đỏ sậm và mỏng. Nếu chọn trái sờ thấy mềm tay là thanh long chín. Thanh long bảo quản trong tủ lạnh có độ ẩm cao có thể dự trữ trong khoảng hơn một tháng. Tuy nhiên, khi bảo quản tủ lạnh vỏ của nó sẽ dần mỏng đi do phần nước ở vỏ đã thấm dần vào phần thịt của trái và làm cho vị ngọt của thanh long cũng bớt đi. Vì lý do này mà thanh long mới hái luôn có hương vị thơm ngon hơn khi được bảo quản trong tủ lạnh và cũng dễ bị úng nước hơn.
Thanh long dùng làm cây cảnh dịp Tết
Xem thêm: Các loại cây ngày Tết
Ý nghĩa may mắn:
Thanh Long ngày nay không còn lạ gì với nhiều người bởi đây là loại cây có tên đứng đầu tứ linh, cho nên rất được người nhiều dùng, vì cho rằng năm mới sẽ có vua đến nhà, là điều may mắn đến nhà.
Cây Thanh long bán trong dịp Tết Nguyên Đán
Cây Thanh long bán trong dịp Tết Nguyên Đán
Cây Thanh long bán trong dịp Tết Nguyên Đán
Cây Thanh long bán trong dịp Tết Nguyên Đán
Xem thêm: Các loại cây ngày Tết
Trồng và chăm sóc cây thanh long
Xử lý ra hoa trái vụ
Thời điểm xử lý từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 2 dương lịch, với tuổi cây từ 4-5 tuổi trở lên. Sử dụng điện lưới hoặc máy nổ, công suất điện cần phải ổn định và bóng đèn tròn 75 W hoặc 100 W. Khoảng cách từ bóng đèn đến tán cây từ 0,5–1 m. Thời gian chiếu sáng ban đêm: từ 4-8 giờ. Thời gian chiếu sáng theo đợt: đầu vụ và cuối vụ khoảng 10 - 12 đêm. Giữa vụ (tết) khoảng 15 đêm. Có thể bón thêm phân NPK cho cây.
Bón phân cho thanh long trái vụ:
1. Trước thắp đèn 20-30 ngày xịt phân bón lá có tỷ lệ NPK là 33:11:11 (Tức là có tỷ lệ N = 33%; P2O5 = 11% và K2O = 11%).
2. Trước thắp đèn 10 ngày xịt phân bón lá NPK = 10:60:10 (1 lần). Sau 5 ngày thì xịt loại 6:30:30 (2 lần).
3. Ngay sau khi lặt bỏ hoa, xịt ngay SIÊU CANXI, giúp mau lành vết thương, lỗ trái nhỏ và bảo vệ 3 tai dầu trái.
4. 10 ngày dầu sau khi trái hình thành phun COMBI.GA3, phun 2 lần, cách nhau 5 ngày.
5. Giai doạn sau 10 ngày, trái lớn rất nhanh cả về kích thước lẫn chất lượng, phun liên tục 2-3 lần KPT "Siêu To Trái THANH LONG", 5-7ngày phun 1 lần.
6. Chú ý: nếu bị lem trái, phun ngay 7-5-44+TE
Sử dụng phân bón lá Humamix trên thanh long trái vụ:
Trước khi thắp đèn 1 ngày, xịt Humamix (6:30:30) (30 ml/bình loại 8 lít và xịt 2 lần, lần sau cách lần đầu 7 ngày). Sau thụ phấn 3 ngày, xịt Humamix (30:10:10) (30 ml/bình loại 8 lít và xịt 2 lần, lần sau cách lần đầu 5 ngày). Trước khi thu hoạch 3 tuần, xịt Humamix (12:0:30:4 Ca) (30 ml/bình loại 8 lít và xịt 2 lần, mỗi lần cách nhau 5 ngày. Chú ý xịt ướt đều trên tán cây vào lúc 9-10 giờ sáng.
Ngoài ra còn có một biện pháp khác dành cho những hộ gia đình không có vốn đầu tư nhưng Thanh long làm ra không có giá bằng Thanh long chông đèn đó là sử dung hỗn hợp dinh dưỡng VSL-1 chấm vào mắt trên cây thanh long để kích thích ra hoa vào thời điểm mà mong muốn.Do Công ty giống cây ăn quả Đồng Nai (VACDONA)nghiên cứu.Phương pháp này rất đơn giản, áp dụng quy trình chăm sóc, bón phân và phun dung dịch VSL-2 kết hợp ni-tơ rát ka-li để kích thích mắt thanh long nở to đồng đều, sau đó bóc mắt và lựa chọn mắt có khả năng nở hoa để chấm hỗn hợp dinh dưỡng VSL-1 vào. Nếu điều kiện thời tiết thuận lợi, chỉ ba ngày sau cây đã nhú nụ và nở hoa sau khoảng 22 ngày. Tuy nhiên, để thanh long ra hoa, đậu quả và có hình dáng quả đẹp cần phải biết kỹ thuật bóc mắt và chấm hỗn hợp dinh dưỡng đúng thời kỳ cây có khả năng tập trung dinh dưỡng ra hoa, kết quả. Hỗn hợp dinh dưỡng VSL-1 đã được Hội đồng khoa học (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) công nhận là loại phân bón có chất kích thích sinh trưởng cây trồng ra hoa năm 2002, nhưng đến nay mới triển khai được trên một số hộ nông dân các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận, Đồng Nai và Long An...
Hiện nay Công ty VACDONA đang cùng một số hộ trồng thanh long nghiên cứu để pha chế hỗn hợp cho phù hợp mỗi mùa vụ và điều kiện khí hậu ở mỗi vùng để đạt năng suất, sản lượng cao nhất. Đây thật sự là một giải pháp giúp bà con nông dân muốn có sản phẩm thanh long thu hoạch trái vụ theo ý muốn để tiêu thụ dịp lễ tết hay thu hoạch theo ý muốn phục vụ xuất khẩu. Chất lượng quả xử lý theo phương pháp này có màu sắc đẹp, độ ngọt cao hơn, cây thanh long khỏe vì được bổ sung thêm dinh dưỡng sau mỗi lần xử lý.
Phòng trừ sâu bệnh
Một số côn trùng và bệnh hại phổ biến trên thanh long như sau:
1. Kiến: cắn, đục khoét hom, cành non, tai lá, gây tổn thương vỏ trái làm mất giá trị thương phẩm. Dùng Basudin 10H rải quanh gốc cây, dùng Basudin 50ND Supracide phun xịt trên cành tại các vùng bị gây hại.
2. Rầy mềm: Có nhiều loại gây hại trên hoa và trái thanh long, chúng chích hút nhựa để lại vết chích nhỏ trên trái làm trái khi chin bị mất màu đỏ tự nhiên, mất giá trị xuất khẩu. Phun Lannate, Cyrux… nồng độ theo khuyến cáo trên nhãn thuốc.
3. Ruồi đục trái: Gồm nhiều loài nhưng phổ biến gây hại trên hoa và trái. Dùng thuốc bẫy ruồi như Vizubon, đặt 3-5 bẫy/1.000 trụ, đặt rải rác trong vườn thanh long.
4. Bệnh thối đầu cành: Do các loài nấm thuộc chi Alternaria làm ngọn chuyển màu vàng sau đó bị thối. Dùng Rovral 2 lần liên tiếp cách nhau 1 tuần.
5. Bệnh đốm nâu thân cành: Do nấm Gloeosporium agaves đốm tròn như mắt cua, nếu tập trung kéo dài thành vệt trên cành.
6. Bệnh nám cánh: Do nấm Macssonina agaves. Trên thân cành có một lớp màng mỏng màu xám tro, nhám.
Phòng trừ:
Vệ sinh đồng ruộng. Chống úng, chống hạn cho cây. Phun Rovral hoặc Anvil 5SC phối hợp với chất dính.
Ngoài ra còn một số bệnh sinh lý như rụng nụ do quá nhiều hoặc phân bón không đầy đủ, mất cân đối, hiên tượng nứt vỏ do thời tiết khô hạn sau đó mưa nhiều làm ruột quả phát triển mạnh hoặc teo trái lâu ngày. Phải kiểm soát không để bị khô hạn.
Xem thêm
Bình luận trên facebook