Vọng cách

Cây vọng cách cao từ 1 m đến 8 m, mọc trong rừng hỗn giao hoặc ven rừng, ven đường ở độ cao dưới 300 m. Mùa hoa, quả vào tháng 4 đến tháng 10. Cây vọng cách phân bố ở Ấn Độ, Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam. Tại Việt Nam, cây mọc khá phổ biến trong cả nước.


Lá và quả vọng cách

Cây vọng cách được sử dụng làm gia vị và làm thuốc, như thuốc bảo vệ gan.

Nhắc đến Vọng cách người ta thường nghĩ ngay tới thú chơi cây cảnh. Vọng cách có sức sống mãnh liệt so với các loài cây hoang dại khác. Chắc vì thế mới có câu "Nhất tường vi nhì vọng cách". Lá vọng cách làm thơm thêm hương vị của nhiều món nướng, xào, thịt bò nướng lá cách, rắn xào lá cách. Trong mọi thứ rau làm "bì", vọng cách gói ghém cả một thế giới ẩm thực đồng quê. Cái mùi hăng hăng, nhân nhẩn của nó làm cho thịt, giá, tép trong nhân bánh thơm tho, đậm đà hẳn lên. Vọng cách còn có nhiều tác dụng chữa bệnh, đặc biệt là các bệnh về gan do bia rượu. Chẳng thế mà trong bữa tiệc của cánh đàn ông bia rượu không thể thiếu thứ lá này.


Vọng cách

Ở nước ta Vọng cách mọc hoang ở nhiều nơi. Vọng cách là một cây nhỏ, lá mỏng, hình dáng thay đổi, khi thì hình trứng dài, khi thì hình hơi bầu dục. Hoa nhiều, nhỏ, màu xanh lục nhạt, mọc thành ngù ở đầu cành. Quả hình trứng màu đen nhạt, to bằng hạt đậu, có 4 ngăn, mỗi ngăn chứa một hạt. Lá Vọng cách được dân ở vùng Nam Định dùng phổ biến để ăn gỏi cá và chữa lỵ, tiêu hóa kém, viêm gan. Rễ dùng chữa đau bụng, ăn không tiêu, sốt, chữa bệnh về gan, tiểu đường…


Cây vọng cách non

Xuất phát từ kinh nghiệm sử dụng Vọng cách trong dân gian, từ năm 2008 các nhà khoa học thuộc Viện dược liệu, Viện khoa học công nghệ, phối hợp cùng 2 trường Đại học Y và Dược Hà nội đã tiến hành đề tài “Nghiên cứu tác dụng chống viêm của cao lỏng lá vọng cách trên thực nghiệm” (năm 2008), “Nghiên cứu đặc điểm thực vật, thành phần hóa học và một số tác dụng sinh học của cây Vọng cách thu hái ở Nam Định” (Luận án tiến sỹ dược học Nguyễn Thị Bích Hằng – năm 2010). Đây là những bằng chứng khoa học đầu tiên về tác dụng sinh học của cây Vọng cách.

Kết quả các nghiên cứu trên cho thấy lá vọng cách có tác dụng bảo vệ gan, chống viêm và giảm đau trên mô hình thực nghiệm với chuột. Cao lỏng lá Vọng cách làm giảm men gan ALT, biểu hiện tổn thương gan giảm so với lô chứng bệnh lý, mật độ gan mềm hơn, gan bị bạc màu ít hơn, các điểm tổn thương cũng ít hơn. Trong mô hình gây viêm, cao lỏng lá Vọng cách giảm phù, giảm lượng dịch rỉ viêm, giảm hàm lượng protein và bạch cầu trong dịch rỉ viêm so với lô chứng. Kết quả của nghiên cứu này cũng đồng nhất với tác dụng bảo vệ gan, đặc biệt trước các tổn hại gây ra bởi bia rượu mà vọng cách đang được sử dụng trong dân gian.

Trước thực trạng bia rượu được sử dụng phổ biến như hiện nay đang gióng lên một hồi chuông cảnh báo về nguy cơ các bệnh về gan. Nam giới mặc nhiên uống bia rượu mà không hề quan tâm đến tác hại của nó. Đó là nguyên nhân làm số bệnh nhân viêm gan, xơ gan do rượu tăng nhanh trong những năm gần đây. ¼ số bệnh nhân nằm điều trị trong các khoa tiêu hóa là các bệnh nhân xơ gan. Rượu là nguyên nhân thứ 2 gây xơ gan, chỉ sau virus viêm gan B. Đã đến lúc dư luận phải tác động mạnh mẽ hơn nữa để nam giới có ý thức  bảo vệ sức khỏe trước tác hại bia rượu. Trong hoàn cảnh đó các nghiên cứu này đã mở ra một nguồn dược liệu quý mà lâu nay chưa được sử dụng rộng rãi, là tin mừng cho các bệnh nhân nam giới bị bệnh gan do uống nhiều bia rượu.

Hiện nay trên thị trường Vọng cách đã xuất hiện trong thành phần của TPCN Hamega. Đây là sản phẩm đầu tiên khai thác những tác dụng quý của vị dược liệu này. Kết hợp với Diệp hạ châu đắng và Nhân trần, cũng là 2 vị nổi tiếng tốt cho gan, Hamega là sản phẩm có tác dụng bảo vệ và giải độc gan, rất tốt cho các nam giới thường xuyên sử dụng bia rượu.

(BlogCayCanh.vn)