Cây Chay Bắc Bộ, còn gọi là chay vỏ tía hay chay Bắc, tên khoa học là Artocarpus tonkinensis, thuộc họ Dâu Tằm ( Moraceae ), là một loại cây gỗ mọc ở miền Bắc Việt Nam, nhất là các tỉnh miền núi trung du và thượng du. Ở miền xuôi cũng có trồng. Cây chay là một cây dùng trong y học cổ truyền Việt Nam, quả chay có thể ăn được, quả và rễ chay có nhiều tác dụng trong y học.
Cây chay là một loài cây lớn, cao khoảng 15 m. Thân cây vỏ xám, lá màu xanh lục, nhẵn mặt trên; mặt dưới có lông tơ màu hung. Dạng lá hình bầu dục; đầu lá nhọn mũi, dài khoảng 10 cm, rộng 5 cm.

Quả chay
Quả chay và cùi bóc ra khi chín

Quả chay chín
Quả chay chín

Cây chay ra hoa vào cuối xuân khoảng tháng 3, tháng 4. Đến cuối hè ( khoảng tháng 7 - 9 ) thì quả chín. Quả chay ăn được, khi chín màu vàng, ruột hồng có vị chua.

Tại Việt Nam : Cây mọc tự nhiên ở rừng thứ sinh một số tỉnh miền Bắc ( Hà Giang, Hà Bắc ) và miền Trung ( Thanh Hoá, Nghệ An...).

Sử dụng :
Cây chay được trồng để lấy vỏ cốt để ăn trầu. Vỏ chay khô có vị chát. Rễ chay cũng cùng một công dụng.
Quả chay có thể ăn được, có khi dùng nấu canh chua.
Quả và rễ còn có thể dùng để làm thuốc, có thể ăn tươi hoặc phơi khô dùng dần.

Trong Y học :
Chay là một loại cây dùng trong y học cổ truyền Việt Nam.
Bộ phận dùng : Quả, rễ - Fructus et Radix Artocarpi Tonkinensis.
Thành phần hoá học : Vỏ rễ chứa nhiều tanin.
Tính vị, tác dụng : Quả chay có vị chua, tính bình, có tác dụng thu liễm, cầm máu và thanh nhiệt, khai vị giúp tiêu hoá, làm ăn ngon cơm. Rễ chay có vị chát, cũng có tác dụng làm se.

Công dụng, chỉ định và phối hợp :
Quả chay chín có thể dùng ăn sống, nấu canh chua, có thể phơi khô cất dành để nấu canh. Người ta dùng quả chay để chữa phổi nóng, ho ra máu, thổ huyết, chảy máu mũi, đau họng, hoặc dạ dày thiếu toan,đau dạ dày, kém ăn, dùng quả chay ăn hoặc ép lấy nước uống quanh năm, giúp trẻ nhỏ gầy yếu ăn ngon, người già bớt đau lưng, mỏi gối… 

Nếu không có quả chay tươi thì dùng 30-60g quả chay khô hay rễ chay sắc uống. Rễ chay, chủ yếu là vỏ rễ dùng ăn với trầu cau. Thường được dùng chữa tê thấp, đau lưng, mỏi gối và chữa rong kinh, bạch đới; còn dùng làm chắc chân răng. Liều dùng 20-40g dạng thuốc sắc.

Đơn thuốc :
1. Tê thấp đau lưng, mỏi gối, dùng lá và rễ Chay 20g, Thổ phục linh 15g, Thiên niên kiện 16g, nước 600ml, sắc còn 200ml, chia 2 lần uống trong ngày.
2. Rong kinh, bạch đới : Rễ Chay, rễ Cỏ tranh, mỗi vị 50-60g, sắc nước uống.
Ghi chú : Tuỳ theo địa phương, người ta còn dùng những loài khác để ăn trầu như Artocarpus gomezianus Wall. (A. masticata Gagnep.) cũng gọi là Chay ( Mít chay ), có lá cũng dùng chữa đau lưng mỏi gối.

Trong đời sống hàng ngày :
Có thể dùng quả chay để chế biến thành nhiều món ăn ngon miệng. Quả chay còn xanh cắt lát kho với cá, dùng trong bữa cơm hằng ngày. Quả chay cũng kho với cá đồng như cá rô, cá tràu. Cá còn tươi nguyên, làm sạch ướp hành, ớt, tiêu, chế vào ít dầu, nước mắm, bắc lên bếp kho nhỏ lửa. Khi nồi cá đang sôi, cho những lát chay vào. Món cá kho quả chay rất đậm đà, thịt cá thơm bùi, vị chua nhẹ, ăn không ngán.

Cua rạm đồng kho quả chay : Đặt một lớp lá lốt dưới đáy nồi, sắp những con cua rạm đã làm sạch lên trên, tiếp tục là một lớp quả chay cắt lát mỏng. Hành củ phi thơm rồi rưới đều nước mỡ phi hành lên trên mặt cua rạm, ướp nồi rạm thấm gia vị vừa ăn rồi kho nhỏ lửa. Đợi cua rạm khô lại và ngấm đều các loại gia vị, tỏa mùi thơm dịu ngọt là ăn được.

Những bát canh cá, canh rau nấu cùng quả chay vừa giúp giải nhiệt trong những ngày oi bức vừa khiến người ta nhớ hoài món ngon giản dị nơi miền quê. Thông thường, chờ nồi canh vừa chín tới là có thể cho những lát chay vào (chay còn tươi hoặc đã phơi khô). Đợi đến khi canh sôi trở lại trong vài phút thì nêm nếm vừa ăn rồi nhấc xuống, múc ra bát, cho chút ngò đã xắt nhỏ cùng một ít tiêu xay. Những khứa cá trắng ngà đã không còn béo đến ngậy trong tô canh nữa. Trái lại vị ngọt béo của cá hầu như đã hòa lẫn trong vị chua dịu của quả chay làm thành một món ăn hài hòa, tuyệt ngon, tạo nên sự khác biệt của tô canh vùng miền núi trung du so với những nơi khác.

( BlogCayCanh.vn )

Bình luận

This article is truly amazing! I am very impressed with the depth of insight presented and the clear and easy-to-understand writing style. The content of the article is very relevant and informative, providing a deeper understanding of the topic discussed. In addition, the analysis presented is also very profound and provides a different perspective. Thanks to the writer for the effort and dedication in presenting high-quality articles like this. I am looking forward to reading more articles! Read more on: Arta4d
aeera - Thứ 4, ngày 03/04/2024 12:45:38
เว็บ COOKIESLOT ของเรายังเป็นเว็บสล็อตมาตราฐานสากลของโลก ทดลองเล่นสล็อตpg ในหมวดหมู่ของ Gaming Bet ที่ใครๆหลายคนต้องเข้าใจคำนี้อย่างแน่นอน นั้นก็คือ เว็บไซต์เดียวกับการพนันโดยตรง เป็นเกมเดิมพันออนไลน์อย่างแท้จริง ทดลองเล่นสล็อตjoker มั่นใจได้เลยว่าท่านได้เลือกเล่นเกมสล็อตของค่าย พีจีสล็อต ได้ถูกต้องตามกฏหมายทุกอย่าง อีกทั้งบริษัทของทางค่าย Pocket Game Soft ยังเป็นผู้ที่อยู่เบื้องหลังทั้งหมดโดยตรงของทีมงานที่พัฒนาทางค่ายเกม PGSLOT โดยตรงอีกด้วย
anonymous - Thứ 4, ngày 07/12/2022 07:51:58
great post, very informative. Các trò chơi xèng trực tuyến hay nhất để xem là số một trong ngành trò chơi xèng pgslot and jokerslot
pgslot - Thứ 7, ngày 05/11/2022 08:58:36
BETFLIX68 ฝากขั้นต่ํา 1 บาท ก็เล่นได้ เว็บรวมสล็อตทุกค่ายกว่า 2,500เกมส์ เล่นเกมไหนก็ได้ ไม่ต้องโยกเงิน ฝาก-ถอน ไม่มีขั้นต่ำ BETFLIX68 บริการเสริม ทรู วอเลท เติมTrue Wallet ไม่มี ขั้นต่ํา เติม 1 บาท ดวงเศรษฐีมีหลักแสน ดวงคุณล่ะ อาจจะหลักล้าน! ทางเข้า BETFLIK68 ทางเข้า เว็บรวมสล็อตทุกค่ายฝากถอนวอเลท ไว้ในเว็บเดียว ไม่ต้องโยกเงิน ทดลองเล่นสล็อต ค่าย BETFLIK 68 สมัคร เว็บพนัน ทดลองเล่น อันดับ 1 ในประเทศไทย ค่ายรวมเกมส์ออนไลน์ ได้เงินจริง ที่ดีที่สุด ปี2022 เราได้เปิดให้บริการด้วยความมั่นคง ปลอดภัย ไม่โกง เว็บพนันออนไลน์ เมื่อสมัครสมาชิก BETFLIX68 SLOT ONLINE เล่นผ่านเว็บ และมือถือได้ ไม่ต้องดาวน์โหลดแอพ BETFLIK68 ทางเข้า
betflixauto - Thứ 3, ngày 18/10/2022 15:28:00
PG BETFLIX AUTO WALLET เว็บรวมสล็อตทุกค่าย ฝากถอน ไม่มี ขั้นต่ํา เกม สล็อตเว็บตรง PG SLOT BETFLIX PG สล็อตเติม True Wallet ขั้นต่ํา 1 บาท เว็บรวมสล็อตทุกค่าย ฝากถอน ไม่มี ขั้นต่ํา เกม สล็อตเว็บตรง PG SLOT BETFLIX PG สล็อตเติม True Wallet ขั้นต่ํา 1 บาท สล็อตวอเลท ฝาก-ถอน ไม่มี ขั้น ต่ํา บริการ เกมออนไลน์ ได้เงินจริง 2022 ทุกค่ายในเว็บเดียว ฝาก ทาง วอ เลท สล็อตเว็บตรงฝาก-ถอน true wallet ไม่มีขั้นต่ํา 2022 ไม่ว่าจะเป็น สล็อตเครดิตฟรี โบนัส100 สล็อตPG แตกง่าย, สล็อตBETFLIK วอเลท, สล็อตBETFIX AUTO SLOT WALLET
pgbetflix - Thứ 3, ngày 18/10/2022 08:29:59
เทคอินออ pg slot auto
Slotpg - Thứ 6, ngày 15/04/2022 15:54:45
Mình có cây chay cổ thụ nhé. Đường kính 35cm.Cao 7m.0398334988
Quyền - Thứ 2, ngày 01/02/2021 01:55:20
Mình cần mua quả chay tươi chín ai có nt mình nhé. 0349612004
Bùi hương - Thứ 5, ngày 28/05/2020 06:11:57
Ai mua chay liên hệ với mình nha. 0355019586
Anh hoàng - Thứ 7, ngày 18/04/2020 07:38:58
Mình muốn mua 1 lượng chay khô số lượng lớn ae ai có xin liên hệ 0977435444
Thế - Thứ 5, ngày 08/08/2019 13:23:10
Có quả chín bán k ạ cần mua ạ
Chinh - Thứ 4, ngày 29/05/2019 11:08:18
Tôi muốn mua cây chay nhỏ về trồng ở vườn nhà. Ai có chay giống bán alo cho tôi nhé. 0337565789
Nghiêm Dũng - Thứ 2, ngày 29/04/2019 06:26:20
Tôi có cây chay muốn bán.thế cánh tay phải đưa lên.ai có nhu cầu mua alo tôi nhé.ll tôi sẽ gửi ảnh?đt 0338838862
Lê Huy Tuyên - Chủ nhật, ngày 07/04/2019 14:17:49
Cho mình hỏi gỗ cây chạy có sử dụng đk ko AK..
Phúc - Thứ 5, ngày 22/11/2018 04:33:56
Mình có lô cây chay cổ thụ nếu có nhu cầu....
ruri - Thứ 3, ngày 15/05/2018 07:29:39
Mình bán cây chay sll ai cần thì lh: 0989621229.
Thiện - Thứ 4, ngày 25/04/2018 01:08:13
Minh co cay chay co thu ai can lh vao sdt 0986310517
Nguyen van hoac - Thứ 3, ngày 13/03/2018 06:30:49
E đang có 1 cây chay nếu a cần thì liên hệ với e theo số đt 0988788960
Bùi Miễn - Thứ 6, ngày 04/08/2017 17:21:55
Mình bên công ty cây giống tại Bắc Giang. Ad giá cho mình cây chay với
Dũng - Thứ 2, ngày 19/06/2017 05:41:27
*
*
*Kích chuột vào hình bên cạnh để lấy mã kiểm tra ( Kích chuột vào hình để lấy mã kiểm tra )

Bình luận trên facebook

Xem thêm

Móng lưng rồng

Cây Móng lưng rồng, có các tên gọi khác như Chân vịt, Quyển bách, Quyển bá , Hồi sinh thảo, Hoàng ...

Kim Ngân Nhật

Kim Ngân Nhật có các tên gọi khác như Nhẫn đông, Ngân hoa, Song hoa, Nhị hoa, Boóc Kim Ngần (Tày), ...

Gấc

Gấc là loài cây thân thảo dây leo thuộc chi Mướp đắng, danh pháp khoa học hai phần là Momordica ...

Hoa Mộc

Hoa mộc hay cây mộc, mộc tê, quế hoa, hoa quế, tên khoa học là Osmanthus fragrans, là loài thực vật ...

Hồng bì

Hồng bì, còn gọi là hoàng bì hay quất bì, quất hồng bì, danh pháp khoa học là Clausena lansium, ...

Cỏ Seo Gà

Cỏ seo gà có nhiều tên gọi như phượng vĩ thảo, hùng kê thảo, kê cước thảo, kim kê vĩ... có tên khoa ...

Thiên niên kiện - Sơn Thục

Thiên niên kiện còn có tên gọi là củ ráy rừng, hay còn gọi là Sơn Thục. Tiếng dân tộc gọi là củ ...

Cây tai tượng đỏ

Tai tượng đỏ (danh pháp hai phần: Acalypha wilkesiana) là loài cây bụi thường xanh thuộc chi Cỏ tai ...

Cây bướm bạc - bướm trắng

Cây bướm bạc hay cây bướm trắng, cây hoa bướm, bươm bướm, ngọc diệp kim hoa, có tên khoa học: ...

Cây bạc hà

Cây Bạc hà hay Bạc hà nam, tô bạc hà, dạ tiên hoa tên khoa học: Mentha arvenis L , thuộc họ Hoa môi ...
Xem: Hỏi đáp, đố vui, truyện cười - ngụ ngôn
Hòn non bộ
Hòn non bộ mini - mẫu tham khảo 43

Hòn non bộ mini - mẫu tham khảo 43

Hòn non bộ mini - mẫu tham khảo 43 0 VNĐ
Hòn non bộ mini - mẫu tham khảo 42

Hòn non bộ mini - mẫu tham khảo 42

Hòn non bộ mini - mẫu tham khảo 42 0 VNĐ
Hòn non bộ mini - mẫu tham khảo 41

Hòn non bộ mini - mẫu tham khảo 41

Hòn non bộ mini - mẫu tham khảo 41 0 VNĐ
Google Facebook
Xem: Hỏi đáp, đố vui, truyện cười - ngụ ngôn
scroll top